Mesaj Sayısı : 493 Kayıt tarihi : 11/12/09 Yaş : 35 Nerden : AdaNa
Konu: FONKSİYON Ptsi 14 Ara. - 2:01:53
TANIM: A ve B gibi boş olmayan iki küme için A nın her elemanını B’nin bir ve yalnız bir elemanı ile eşleyen A’dan B’ye bir f bağıntısına A ‘dan B’ye FONKSİYON denir.
Kısaca A’dan B’ye bir bağıntının fonksiyon olması için
a) x A için (x y) f olacak biçimde y B olmalı.
b) A kümesinin bir elemanı B kümesinin birden fazla elemanı ile eşlenemez.
A kümesinin f fonksiyonunun TANIM KÜMESİ ve B kümesine f fonksiyonunun DEĞER KÜMESİ denir.
f fonksiyonu x A’yı y B’ye eşliyorsa y’ye x’in görüntüsü denir ve f: x y veya y = f (x) biçiminde gösterilir.
TERS FONKSİYON: f: A B ye f: x y = f (x) fonksiyonu birebir ve örten fonksiyon olsun. B A ya ve y x fonksiyonuna f in tersi denir ve f-1 şeklinde gösterilir.
f: A B f-1 : B A f: x y = f (x) f-1 : y x = f-1(y)
ÖRNEKLER: 1. f: R R f (x) = x + 5 ise f-1(x) nedir? Çözüm:
2. R+ R ye f (x) = x2 + 2 fonksiyonunun tersini bulunuz (x > 0) Çözüm:
BİLEŞKE FONKSİYON: f: A B ve g: B C birer fonksiyon ise A’daki her elemanı f ve g fonksiyonları ile C’nin elemanlarına dönüştüren fonksiyon f ile g’nin bileşkesi denir.
ÖZELLİKLERİ: 1) fog gof 2) (fog)oh = fo(goh 3) fof-1 = f-1 of = I ( I birim fonksiyon) 4) foI = Iof = f 5) (f-1)-1 = f 6) (fog)-1 = g-1of-1 7) (fogoh)-1 = h-1 o g-1 o f-1 fog = h f = hog-1 ve g = f-1 o h
ÖRNEKLER: 1. R R’ye iki fonksiyon f (x) = 2x – 1 ve g (x) = x + 1 ise (gof)( - 1) nedir? Çözüm: (gof)(- 1) = g(f(- 1)) = g(2.(- 1) – 1 ) = g(- 3) = - 3 + 1 = - 2 2. f ve g : R R’ye f (x) = 3x + 2 ve g(x) = ise (fog)(x) ve (gof)(x) fonksiyonlarını bulun. Çözüm:
3. f ve g : R R’ye f (x) = 2x + 1 ve (gof) (x) = 3x + 2 ise g(x) nedir? Çözüm: (gof of-1)(x) = (3x + 2) of-1
g (x) = (3x + 2) of-1 f (x) = 2x + 1 f-1 (x) = dir.
4. f ve g : R R’ye f (x) = ve (fog)(x) = 6x + 1 ise g(x) = ? Çözüm: (f-1o fog)(x) = f-1 o (6x + 1) g (x) = f-1 o(6x + 1) f (x) = g (x) = (3x + 1) o (6x + 1) g (x) = 3. (6x + 1) + 1 = 18x + 4 5. f ve g : R R’ye (gof-1) (x) = ve g-1 (x) = 3x – 1 ise f (x) nedir? Çözüm: (g-1ogof)(x) = g-1 o
LİMİT BİR FONKSİYONUN LİMİTİ TANIM A R ve f: A – {xo} R ‘ye bir fonksiyon F(x) olsun. x değişkeni xo R sayısına yaklaştığında f(x) fonksiyonu da t R’ye yaklaşıyorsa t gerçel sayısına x xo’a yaklaşırken f(x) fonksiyonunun limiti denir ve lim f(x) = t x xo şeklinde gösterilir.
SAĞDAN VE SOLDAN LİMİT: SAĞDAN LİMİT: y = f(x) fonksiyonunda x xo R değerine sağ taraftan yaklaşırken f de bir t1 R değerine yaklaşıyorsa t1’e fonksiyonun sağdan limiti denir ve lim f(x) = t1 biçiminde x x+o gösterilir.
SOLDAN LİMİT: y = f(x) fonksiyonunda x xo R değerine sol taraftan yaklaşırken f de bir t2 R değerine yaklaşıyorsa t2 ye fonksiyonun soldan limiti denir ve lim f(x) = t2 x x-o
ÖRNEK: x2 + 1 x 0 ise x + 1 x < 0 ise
fonksiyonun x = 0 noktasında limiti nedir?
ÇÖZÜM: lim f(x) = lim (x2 + 2) = 02 + 1 = 1 x 0+ x 0+
lim f(x) = lim (x + 1) = 0 + 1 = 1 x 0- x 0-
O halde lim f(x) = 1 dir. x 0
LİMİT TEOREMLERİ:
1) lim (f(x) g(x)) = lim f(x) lim g(x) x x0 x x0 x x0
2) lim (f(x).g(x)) = lim f(x).lim g(x) x x0 x x0 x x0
3) lim c = c (c R) x x0
4) lim (c.f(x)) = c . lim f(x) x x0 x x0
5) g(x) 0 ve lim g(x) 0 ise x x0
6) n N+ olmak üzere
7) n tek doğal sayı ise
n çift doğal sayı ve f(x) 0 ise
BELİRSİZLİKLER VE LİMİTLERİ
A) BELİRSİZLİĞİNİN LİMİTİ:
ÖRNEK:
ifadesinin değeri nedir?
ÇÖZÜM:
B) BELİRSİZLİĞİN LİMİTİ:
ÖRNEK:
limitinin değeri nedir?
ÇÖZÜM:
Payın derecesi paydadan büyük olduğundan
ÇÖZÜMLÜ TEST
1. değeri aşağıdakilerden hangisidir?
A) –2 B) –1 C) 0 D) 1 E) 2
Çözüm 1.:
dır. O halde
Cevap: B
2. limitinin değeri nedir?
A) B) C) D) E)
Çözüm 2.:
Cevap: C
TÜREV VE UYGULAMALARI
TANIM: y = f(x) fonksiyonu [a b] kapalı aralığında tanımlı ve sürekli x0 (ab) olsun.
limiti bir gerçel sayı ise
bu limite y = f(x) fonksiyonunun x = x0 noktasındaki TÜREVi denir ve f’(x0) şeklinde gösterilir.
ÖRNEK:
f : R R f(x) = -x2 + 2 fonksiyonunun x0 = 1 noktasındaki türevi nedir?
ÇÖZÜM:
f(1) = - 12 + 2 = 1 f’(1)
NOT:
ÖRNEK:
f(x) = |x2 – 4| fonksiyonu verilir.
a) f’(2) = ? b) f’(1) = ?
ÇÖZÜM:
a) f (2) =|22 – 4| = 0 olduğu için fonksiyonun x = 2 noktasında türevi yoktur.
b)
TÜREV ALMA KURALLARI:
1) c R olmak üzere f (x) = c f’(x) = 0 2) f (x) = x f’(x) = 1 3) f (x) = cx f’(x) = c 4) f (x) = c . xn f’(x) = c . n . xn-1 5) f (x) = c . un f’(x) = c . n . un-1 . u’x 6) f (x) = u v f’(x) = u’x v’x 7) f (x) = u . v f’(x) = u’x . v + v’x . u f (x) = u . v . t f’(x) = u’x . v. t + v’x . u . t + t’x . u . v 9) f (x) = 10) f (x) =
ÖRNEKLER: 1. f (x) = 5 f’(x) = 0 2. f (x) = f’(x) = 0 3. f (x) = x5 f’(x) = 5x4 4. f (x) = x f’(x) = 1 5. f (x) = 2x f’(x) = 2 6. f (x) =
İNTEGRAL TANIM: f: [ab] R ve F:[a b] R ye tanımlı iki fonksiyon olsun [ab] için F’(x) = f(x) yazılabilirse F(x)’e f(x)’in ilkel fonksiyonu yada integrali denir. F’(x) dx = F(x) veya f(x) dx = F(x) şeklinde gösterilir.
BELİRSİZ İNTEGRAL ÖZELLİKLERİ: A. f’(x) dx = f(x) + C B. d[f (x)] = f (x) + C C. f (x)dx = f (x) dx ( R) D. [f (x) g(x)] dx= f(x) dx g (x)dx E. [ f (x) dx] = f (x) F. d[ f (x)dx] = f(x) dx
ÖRNEKLER: 1. 2x dx = x2 + C 2. d(3x2) = 3x2 + C 3. 5x4dx = 5 x4dx 4. (x3 + x)dx = x3 dx + x dx 5. [ 2x dx] = 2x 6. d (x3dx) = x3dx